نفازولین (به انگلیسی:Naphazoline) به صورت مایع، نام مصطلح 1-نفتیل متیل 2-هیدروکلرید ایمیدازولین است. این دارو در گروه دارویی-درمانی داروهای مقلد سمپاتیک، ضداحتقان و تنگ کننده عروق چشم طبقه بندی می شود و به صورت قطره استریل چشمی تجویز می شود.
موارد و مقدار مصرف
الف) احتقان، تحریک و خارش چشم.
بزرگسالان:2-1 قطره از محلول چشمی هر 4-3 ساعت در چشم چکانده می شود.
ب) احتقان بینی.
بزرگسالان و کودکان بزرگ تر از 12 سال:2-1 قطره از محلول 05/0 درصد حداکثر هر 3 ساعت یک بار ، در هر سوراخ بینی چکانده می شود.
نفازولین
نفازولین قطره چشمی
چگونه قطره ها را در چشم بریزید
در ابتدا ممکن است ریختن قطره ها در چشم مشکل به نظر برسد اما با تمرین آسانتر می شود.
سر خود را به عقب خم کنید. و پلک تحتانی خود را بکشید تا یک فضا ایجاد شود.
قطره را به داخل این فضا بیندازید، بدون اینکه نوک قطره چکان با چشم یا پلک شما تماس یابد. (به منظور جلوگیری از آلودگی ظرف قطره)
چشمان خود را ببندید (پلک نزنید) و نقطه ای که پلک به بینی وصل می شود را فشار دهید و این عمل را برای 2 تا 3 دقیقه ادامه دهید.
قبل از بازکردن چشم ها قطره جذب نشده و اشک را از پلک های بسته با دستمال کاغذی تمیز پاک کنید. سپس چشم هایتان را باز کنید. چنانچه بایستی بیش از یک نوع قطره را در یک زمان استفاده کنید. قبل از استفاده از قطره دوم 3 تا 5 دقیقه صبر کنید.
قطره های خنک معمولا خارش چشم را بیشتر تسکین می دهند. قطره های چشمی را در یخچال نگهداری کنید.
راه کارهای غیر دارویی در درمان آلرژی چشمی:
- پرهیز از عامل حساسیت زا:در مواردی که بتوان ماده مسوول ایجاد آلرژی را شناسایی کرد، بهترین و موثرترین درمان پرهیز از تماس با این ماده است.
- پاک سازی و بهبود محیط زندگی:تمیز نگه داشتن خانه به منظور به حداقل رساندن گرد و غبار، پرهیز از نگه داری حیوانات خانگی، حفظ رطوبت مناسب در هوا، خنک کردن هوای منزل و استفاده از صافی های جذب کننده غبار می تواند به کنترل علایم آلرژی کمک کند.
- پرهیز از خاراندن چشم ها
- استفاده از کمپرس سرد:کمپرس سرد باعث کم شدن تحریک چشم ها و احساس خارش می شود و معمولا اثر تسکین دهنده دارد.
مکانیسم اثر نفازولین
نفازولین یک آمین مقلد سمپاتیک است که با تحریک مستقیم گیرنده های آلفای موجود در شریانچه ها، موجب تنگ شدن این عروق و رفع احتقان چشم یا بینی می گردد.
فارماکوکینتیک نفازولین
اثر دارو بعد از حدود 10 دقیقه شروع می شود و حدود 6-2 ساعت ادامه می یابد
منع مصرف دارو
گلوکوم زاویه بسته
مصرف این دارو در کودکان و نوزادان توصیه نمی شود .
موارد احتیاط:
پرکاری تیروئید، بیماری قلبی، زیادی فشار خون، دیابت شیرین، بیماران سالخورده.
نکات قابل توجه قبل از مصرف دارو:
- فرآورده های ضد احتقان موضعی را نباید بیش از سه روز پی در پی مصرف کرد زیرا در این صورت اثر دارو برخواهد گشت و شما دچار یک احتقان برگشتی شدید خواهید شد.
برخی مردم که به این فرآورده ها اعتیاد پیدا کرده اند، در این مواقع برای بر طرف کردن احتقان برگشتی ناشی از دارو، مصرف آنرا ادامه میدهند، تا اینکه دچار یک وضعیت اورژانس می شوند.
- در صورت استفاده از قطره های بینی، قبل از مصرف بینی را از ترشحات موجود پاک نمائید تا دارو بیشترین تأثیر را داشته باشد.
- ظرف محتوی قطره بینی را قبل از مصرف تکان ندهید.
- برای استعمال قطره بینی، ابتدا سرخود را رو به عقب و سمتی که می خواهید قطره را بچکانید متمایل کنید، بطوریکه بینی رو به بالا قرار بگیرد، سپس قطره را به تعداد تعیین شده در یکی از سوراخهای بینی بچکانید آنگاه سه تا پنج دقیقه در همان وضعیت صبر کنید تا دارو به خوبی اثر کند. پس از آن، همین عمل را در مورد سوراخ طرف دیگر بینی تکرار نمائید.
- توجه کنید که هر فرد باید از یک قطره بینی اختصاصی برای خود استفاده کند.
- برای جلوگیری از آلوده شدن دارو، از تماس نوک قطره چکان با سطوح خارجی خودداری کرده، بعد از مصرف در ظرف را محکم ببندید.
- در صورت تماس نوک قطره چکان با بینی، آنرا با آب داغ شسته، با دستمالی تمیز خشک کنید.
- در صورت بروز خشکی بینی پس از مصرف این فرآورده ها، میتوان از محلولهای شستشو دهنده ای نظیر قطره کلرید سدیم و یا سرم شستشو (رجوع به تک نگار این دارو) بهره گرفت. برای بر طرف کردن خشکی دهان و گلو، مکیدن آب نبات و یا یخ و نیز جویدن آدامس میتواند مؤثر باشد.
- برای به حداقل رساندن اثر بی خوابی ضد احتقان های خوراکی، دارو را چند ساعت قبل از خواب مصرف کنید.
در صورت فراموشی مصرف یک نوبت دارو، به تک نگار داروی مورد نظر مراجعه کنید.
استفاده از قطره نفازولین جهت رفع قرمزی چشم و عوارض آن
معاون پژوهشی مرکز تحقیقات چشم بیمارستان رسول اکرم(ص) به استفاده کنندگان از لنزهای تماسی چشم توصیه کرد:استفاده از قطره نفازولین جهت رفع قرمزی چشم بدون توصیه چشم پزشک و دانستن علت قرمزی چشم سبب تشخیص دیررس و عوارض می شود.
دکتر محسن بهمنی کشکولی با اعلام این مطلب افزود:هرگونه قطره می بایست پس از معاینه توسط پزشک تجویز شود.و در مواقع خشکی چشم می توان از قطره اشک مصنوعی ترجیحا بدون ماده نگهدارنده استفاده کرد که در بازار ایران فعلا تنها یک نوع خاص از قطره اشک مصنوعی بدون ماده نگهدارنده وجود دارد.دکتر بهمنی در مورد علت قرمزی چشم نیز گفت:در مواقعی که لنز به طور مناسب روی قرنیه قرار نگرفته است، چند ساعت پس از قرار گرفتن در چشم به دلیل آن که فرآیند اکسیژن رسانی به سهولت انجام نمی شود،فرد احساس جسم خارجی در چشم خود کرده و چشم دچار قرمزی می شود.وی مهمترین اقدام برای جلوگیری از این پدیده را تعیین اندازه های قرنیه علاوه بر شماره لنز برشمرد و اظهار داشت:هیچ فردی بدون معاینه قبلی چشم و معاینه دقیق پس از آن، از لنز تماسی استفاده نکند.دکتر بهمنی همچنین در مورد عوارض شایع پس از انجام عمل لیزیک گفت:یکی از شایع ترین عوارض عمل لیزیک، خشکی چشم است، اما تاری و بی ثباتی در چند هفته اول نیز از دیگر عوارض این عمل جراحی به شمارمی رود.
این چشم پزشک همچنین توصیه کرد:بهتر است افراد پس از عمل جراحی از قطره های اشک مصنوعی بدون ماده نگهدارنده استفاده کنند.وی در مورد مضرات قطره های اشک مصنوعی با ماده نگهدارنده یادآور شد:تحمل این قطره ها در مواردی که استفاده مکرراز قطره اشک مصنوعی لازم است به دلیل ایجاد حساسیت دشوار می باشد.دکتر بهمنی ادامه داد:
در صورتی که ثابت شود فرد دچار خشکی چشم است، در موارد شدید استفاده از لنزممنوع است و در موارد خفیف استفاده از قطره های اشک مصنوعی و کاهش طول مدت استفاده از لنز توصیه می شود.
مصرف در سالمندان ، در کودکان :
مصرف در سالمندان :نفازولین در بیماران سالخورده مبتلا به بیماری شدید قلبی یا بیمارانی که افزایش فشار خون در آن ها به خوبی کنترل نشده است و نیز در بیماران دیابتی مستعد به کتواسیدوز دیابتی باید با احتیاط تجویز شود .
مصرف در کودکان :مصرف نفازولین در نوزادان و کودکان ممکن است سبب ضعف CNS، و در نتیجه بروز اغما و کاهش بارز درجه حرارت بدن شود .
مصرف نفازولین در بارداری
FDA طبقه بندی:C.
مصرف نفازولین در دوران شیردهی
آلودگی هوا به چشم هم سرایت می کند
آلودگی هوا که به معضل بزرگ کلانشهر ها تبدیل شده است، فقط آثار خود را در قلب و ریه ها بروز نمی دهد، بلکه می تواند منجر به بروز نشانه هایی چون سرخی ، سوزش و حتی عفونت در چشم ها شود؛ یعنی آلودگی هوا می تواند با تحریک چشم ها ایجاد سوزش، قرمزی و اشک ریزش شود.
اما دکتر ریاضی به راهکاری برای محافظت از آسیب پذیری چشم ها در چنین وضعی اشاره می کند و می گوید:در این حالت بهترین راه، محافظت از چشم ها با قرار نگرفتن در معرض مستقیم آلودگی با امتناع از تردد در شهر طی ساعت ها و روزهای بسیار آلوده است. در مواردی که آلودگی هوا باعث تحریک شدید چشم ها شده باشد، می توان با استفاده از قطره های اشک مصنوعی یا محلول های شست وشو اقدام به شست وشوی چشم کرد. در این حال، استفاده از محلول های بدون نگهدارنده می تواند عوارض کمتری داشته باشد.
چشم های همیشه سرخ
شاید پرسش شما هم این باشد اگر سرخی چشم تکرار و ادامه داشته باشد، باید دنبال چه دلایلی گشت؟
به گفته متخصصان چشم، تمام عواملی که به نحوی بتواند باعث گشادشدن عروق بدن و ازجمله چشم شود و نیز عواملی که باعث ایجاد التهاب در بافت های بدن می گردد، منجر به قرمزی چشم نیز می شود .
البته دکتر ریاضی بر تاثیر برخی داروها در بروز قرمزی چشم نیز تاکید کرده و می گوید:داروها نیز با مکانیسم های مختلف می تواند باعث قرمزی چشم شود. برخی از داروها با اثر بر عواملی که موجب تنظیم قطر عروق می شود، می تواند موجب گشادی عروق شود. از طرف دیگر، برخی داروها می تواند باعث فعال شدن سیستم ایمنی بدن شده و در بافت های مختلف بدن و مخاط ها و از جمله چشم باعث قرمزی، سوزش یا حتی زخم های شدید شود.
استرس به جان چشم ها هم می افتد.
از آنجا که استرس می تواند بر سیستم های مختلف بدن اثر گذاشته و تغییراتی در دستگاه عصبی خودکار، هورمون های مختلف و سیستم ایمنی بدن داشته باشد، به طور غیرمستقیم نیز می تواند باعث تشدید بسیاری از بیماری های چشمی یا حتی ایجاد برخی از آنها شود.
پس مراقبت از چشم ها، پیشگیری از بروز بیماری های ناشی از عفونت و آلودگی، معاینه های دوره ای چشم ها براساس سن و بیماری زمینه ای، جلوگیری از مصرف خودسرانه داروهای چشمی و توجه به توصیه های متخصصان می تواند از حاد شدن مشکلات و عوارض ساده و قابل رفع چشمی جلوگیری کند.
تداخل های دارویی :
مصرف توأم دارو بامهارکننده های آنزیم مونوآمین اکسیداز(MAO) و ضدافسردگی های سه حلقه ای ،احتمال بالارفتن فشار خون را زیاد می کند.
مسمومیت و درمان :
تظاهرات بالینی :ضعف CNS، تعریق، کاهش درجه حرارت بدن، برادیکاردی، کاهش فشار خون شبه شوک، کاهش تنفس، کلاپس قلبی-عروقش، اغما .
درمان :در صورت بلع اتفاقی دارو، تجویز ذغال فعال یا شستشوی معدهدر ابتدا (قبل از بروز رخوت) می تواند موثر باشد . علائم حیاتی و الکتروکاردیوگرام بیمار باید پیگیری شود . حملات تشنجی با تزریق وریدی دیازپام درمان می شود .
عوارض جانبی
خشکی مخاط بینی
دوزهای بالا یا مصرف طولانی مدت قطره چشمی ممکن است تحریک ملتحمه یا احتمال وقوع عوارض سیستمیک و Reactive hypermia را افزایش دهد.
در افراد سالمند با مصرف بیش از حد قطره چشمی ممکن است بر روی عنبیه رنگدانه هایی ایجاد شود .
علایم جذب سیستمیک به شرح ذیل می باشد :
گیجی ، سردرد افزایش تعریق ، تهوع ، عصبی شدن و ضعف سایر عوارض این دارو مانند تاری دید و بزرگ شدن مردمک نادر هستند .
نکات قابل توصیه به بیمار
هر گونه بروز تاری دید، درد چشم یا تورم پلک در اثر مصرف داروی چشمی را به پزشک اطلاع دهید.
در صورت بروز ترس از نور (به علت گشاد شدن مردمک چشم) در اثر مصرف داروی چشمی فورا به پزشک اطلاع دهید.
دارو را بیش از مقدار توصیه شده مصرف نکنید؛ در صورت التهاب مصرف مکرر یا طولانی مدت دارو، احتقان واجهشی بینی یا
التهاب ملتحمه ممکن است بروز کند.
در صورت تداوم احتقان بینی بعد از 5 روز مصرف محلول بینی، به پزشک اطلاع دهید.
نکات پزشکی
استفاده طولانی یا مکرر آن می تواند به عود احتقان بینجامد.
توصیه های دارویی نفازولین
1. درمان با این دارو را نباید بیش از 4-3 روز ادامه دارد، مگر اینکه پزشک دستور داده باشد.
2. مصرف این دارو در کودکان و نوزادان توصیه نمی شود.
دارو های هم گروه نفازولین
منبع:راه زندگی